Günlük yaşamda sofralarımızın vazgeçilmezi olan bakliyatlar, yalnızca beslenme açısından değil, doğaya olan katkısıyla da oldukça değerlidir. Ancak tüketim sırasında oluşan kabuk, çöp ve haşlama artıkları gibi atıklar çoğunlukla çöpe gider. Oysa bu organik atıklar, kompost haline getirilerek yeniden toprağa kazandırılabilir.
Bu yazımızda, “Bakliyat atıkları nasıl değerlendirilir?”, “Evde kompost yapımı nasıl olur?” sorularına pratik ve uygulanabilir yanıtlar bulacaksınız.
♻️ 1. Bakliyat Atıkları Nelerdir?
Evde bakliyat hazırlarken ortaya çıkan atıklar genellikle:
-
Nohut, mercimek gibi ürünlerin kabuğu
-
Fasulye gibi bakliyatların bozulmuş taneleri
-
Haşlama sonrası kalan sular
-
Pişirmeden önce ayıklanan küçük taş, toprak karışımı organik artıklar
-
Bakliyatla yapılan yemeklerin tabakta kalan kırıntıları
Bu malzemeler tamamen organiktir ve doğru şekilde değerlendirilirse toprağa zengin besinler kazandırır.
🌿 2. Kompost Nedir?
Kompost, organik atıkların kontrollü bir şekilde ayrışarak toprağa karışabilir hale gelmesidir. Bu doğal dönüşüm süreci sonunda elde edilen kompost toprağı:
-
Bitkiler için doğal gübre görevi görür
-
Toprak yapısını iyileştirir
-
Kimyasal gübre ihtiyacını azaltır
-
Gıda israfını önler
Bakliyat atıkları da bu sürece mükemmel şekilde uyum sağlar.
🏡 3. Evde Kompost Yapımı: Adım Adım
A. Uygun Kap Seçimi
-
Evde kapalı plastik kutular, delikli kovalar ya da özel kompost kutuları kullanabilirsiniz.
-
Kapağının hava alacak şekilde delinmiş olması, oksijenli ayrışmayı sağlar.
B. Malzeme Ayrımı
Kompostta 2 ana malzeme vardır:
-
Yeşil Atıklar (Azot Kaynağı): Bakliyat kabukları, haşlama suları, pişmiş yemek artıkları (baharatsız), meyve sebze kabukları
-
Kahverengi Atıklar (Karbon Kaynağı): Kurumuş yapraklar, kağıt havlu, karton parçaları, çay posası
Bakliyat atıkları yeşil atık kategorisine girer. Dengeyi sağlamak için kahverengi atıklarla karıştırılmalıdır.
C. Kat Kat Yerleştirme
-
Kutunun dibine bir miktar karton/kuru yaprak
-
Üzerine bakliyat kabukları veya artıklar
-
Tekrar kuru malzeme
-
İsteğe göre yumurta kabuğu, kahve telvesi
Her katmanda bir miktar su püskürterek nemli bir ortam sağlanmalıdır.
D. Karıştırma ve Bekleme
-
Haftada 1-2 kez karıştırmak gerekir.
-
2-3 ay içinde malzemeler ayrışır ve koyu, toprak kokulu bir karışım elde edilir.
🚫 Dikkat Edilmesi Gerekenler
Kompostta kullanılmaması gereken bazı bakliyat kaynaklı atıklar vardır:
-
Yağda kızartılmış bakliyatlar
-
Baharatlı, soğanlı yemek artıkları
-
Et veya süt karışmış bakliyat yemekleri
-
Tuz oranı yüksek kalıntılar
Bu tür malzemeler kötü kokuya ve zararlılara sebep olabilir.
🌸 4. Kompostun Kullanım Alanları
Hazırladığınız organik kompostu şu alanlarda kullanabilirsiniz:
-
Saksı bitkilerinin toprağına karıştırarak
-
Bahçenizde sebze-meyve yetiştirirken
-
Balkon bahçeciliğinde doğal gübre olarak
-
Kurumuş toprakları canlandırmak için
Organik bakliyat atıklarından elde edilen kompost, bitki büyümesini destekleyen besin değerleri açısından zengindir.
🌍 5. Sürdürülebilir Yaşam İçin Kompost
Kompost yapmak sadece atıkları değerlendirmek değil, aynı zamanda doğaya olan borcumuzu ödemek anlamına gelir. Özellikle:
-
Şehir hayatında gıda atığını azaltmak
-
Organik tarım yapmak
-
Kimyasal gübre kullanımını azaltmak
-
Sıfır atık hedefine ulaşmak
gibi amaçlar için evde kompost üretimi güçlü bir adımdır.
📝 Sonuç: Sofradan Toprağa Geri Dönüşüm
Bakliyat atıkları, çöpe gitmek zorunda değil. Doğru yöntemlerle değerlendirildiğinde toprağa hayat veren birer gübreye dönüşebilir. Bu hem ev ekonomisine katkı sağlar hem de doğaya olan sorumluluğumuzu yerine getirmemize yardımcı olur.
Unutmayın, doğa israfı affetmez ama dönüşümü ödüllendirir.
Siz de evde kompost yaparak bu ödüle ortak olun!
🌾 uncusaim.com.tr olarak hem sağlıklı hem çevreci ürünleri destekliyor, gıda israfını önlemek adına doğal yöntemleri teşvik ediyoruz. Sofranızdan toprağa dost bir yaşam için yanınızdayız.
